Rada Powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu (z zastrzeżeniem przepisów o referendum powiatowym).
Do wyłacznej właściwości Rady Powiatu należy:
1. Stanowienie aktów prawa miejscowego(w tym statutu powiatu).
2. Wybór i odwołanie zarządu powiatu oraz ustalanie wynagrodzenia przewodniczącego zarządu.
3. Powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, sekretarza powiatu i skarbnika powiatu.
4. Stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu, rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu (w tym z działalności finansowej).
5. Uchwalanie budżetu powiatu.
6. Rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu, podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla Zarządu z tego tytułu.
7. Podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami.
8. Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
- zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata (o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej),
- emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
- zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
- ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
- zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
- tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
- tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
- współdziałanie z innymi powiatami i gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,
- tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek.
9. Podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych. Powiat może zawierać porozumienia:
- z organami administracji rządowej w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej,
- w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorzadu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.
10. Określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągnąć zobowiązania.
11. Podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych.
12. Uchwalanie powiatowego programu:
- zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,
- przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy.
13. Podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu.
14. Podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów.
15. Podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.
